Sykes-Picot Antlaşması
I. Dünya Savaşı sırasında, 29 Nisan 1916'da Kut'ül Ammare Kuşatması sonrasında İngiliz kuvvetlerinin Osmanlı 6. Ordusu karşısında bozguna uğramasından 17 gün sonra 16 Mayıs [1916 tarihinde İngiltere ve Fransa arasında yapılan ve Osmanlı Devleti'nin Orta Doğu topraklarının paylaşılmasını öngören gizli antlaşmadır.1915'te Arabistan Yarımadası'nı ele geçiren İngiltere, Osmanlı'ya karşı ayaklanan Mekkeli Şerif Hüseyin'i destekleyerek Irak ve Filistin toprakları üzerinde kendisine bağımlı bir Arap devleti kuracaktı. Mekke Şerifi Hüseyin ile Mısır'daki İngiliz Yüksek Komutanı McMahon arasında böyle bir antlaşma gizli olarak imzalanmıştır. Fransa böyle bir plana karşı çıkıp İngiltere'ye baskı yaparak yeni bir antlaşma yapılmasını istedi. Rusya'nın onayı ile imzalanan bu antlaşmaya göre;
- Rusya'ya, Trabzon, Erzurum, Van ve Bitlis ile Güneydoğu Anadolu'nun bir kısmı,
- Fransa'ya, Doğu Akdeniz bölgesi, Adana, Antep, Urfa, Mardin, Diyarbakır, Musul ile Suriye kıyıları,
- İngiltere'ye Hayfa ve Akka limanları, Bağdat ile Basra ve Güney Mezopotamya verilecektir.
- Fransa ile İngiltere'nin elde ettiği topraklarda Arap devletleri konfederasyonu veya Fransız ve İngiliz denetiminde tek bir Arap devleti kurulacak,
- İskenderun serbest liman olacak,
- Filistin'de, kutsal yerleşim yeri olması nedeniyle bir uluslararası yönetim kurulacaktır.
Saint-Jean-de-Maurienne Antlaşması
Saint-Jean-de-Maurienne Anlaşması I. Dünya Savaşı sırasında yapılan gizli antlaşmalardandır. Bu antlaşmaya göre İtalya'ya Mersin dışında Antalya, Konya, Aydın ve İzmir verilmek istenmiştir. Rusya, savaştan çekilmek zorunda kaldığından imzalayamamıştır. İngiltere'nin İzmir'i Yunanistan'a bırakma isteğine İtalya'nın karşı çıkması nedeniyle bu antlaşmanın geçersizliği İngiltere tarafından ilan edilmiştir.Londra Paktı
Londra Paktı ya da Londra Anlaşması, 26 Nisan 1915 tarihinde, Büyük Britanya, Fransa, Rusya ve İtalya arasında yapılan gizli bir anlaşmadır.Bu antlaşma ile İtalya'ya, kuzeydoğuda Birleşik İtalya'yı tamamlamak için istediği topraklar veriliyor, ayrıca Arnavutluk kıyılarındaki Avlonya, Oniki Ada, Batı Anadolu'da Antalya ve Konya yöresi ve Afrika'daki Alman sömürgelerinin bir kısmını da vadediyordu. Ayrıca Trablusgarp'ta Osmanlı İmparatorluğu'na ait olan bütün hak ve ayrıcalıklar da İtalya'ya geçiyordu.
Bu olay üzerine İtalya, 3 Mayıs 1915'te İttifak Devletleri'nden ayrıldığını duyurdu. 23 Mayıs 1915'te Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na savaş açtığını açıkladı.
Brest-Litovsk Barış Antlaşması
Brest-Litovsk Barış Antlaşması, 3 Mart 1918 tarihinde Rusya ile Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı arasında imzalanmış, İttifak Devletleri'nin yenilmesi üzerine geçersiz kalmış bir barış antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı en son antlaşmadır.Antlaşmaya Zemin Hazırlayan Ortam
Çanakkale Savaşları'nda sonra yardım bulamayan Rusya İmparatorluğu, ekonomik alanda son büyük darbeyi yemiş oldu; ve iki iç savaş yaşadı. Şubat 1917 ve Ekim 1917'de gerçekleşen bu iki devrim sonucunda başa gelen komünist hükümet (Lenin'in hükümeti, Sovyet Rusya), savaşa karşıydı. O yüzden hükümet Avrupalı devletlerle (Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı ile) hemen barış antlaşması imzalamaya girişti. Bu devletler büyük miktarda toprak istedi. Ama toprak kaybına Rusya komünistleri karşıydı. Yeni Sovyet Hükümeti, barış antlaşmalarını kendi içinde görüştükten sonra, toprak kaybını savaşa tercih etti. Antlaşma sonucunda:- Alman İmparatorluğu'na Baltık ülkeleri (Estonya, Litvanya ve Letonya), Polonya, Belarus, Ukrayna ve Finlandiya
- Osmanlı Devleti'ne Kars, Ardahan, Batum (sonradan Sovyetlere verildi) ve Artvin verildi. İmza Rusya'nın Brest-Litovsk Kenti'nde imzalandığından dolayı, antlaşmaya bu isim verilmiştir.
Batum Antlaşması
Batum Konferansı ve Antlaşması, 11 Mayıs – 4 Haziran 1918 tarihleri arasında Batum'da yapılan konferans ve sonucunda 4 Haziran 1918'de Osmanlı İmparatorluğu ile Kasım 1917'deki Bolşevik ihtilalinden sonra Kafkasya'da kurulan devletlerle, yani Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Milli Şurası arasında imzalanmış anlaşma. 14 maddeden oluşan bu anlaşma, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin imzaladığı ilk uluslararası sözleşmedir.Arka Plan
Polonya'nın Brest-Litovsk kasabasında barış heyeti toplanmıştır. Osmanlı Devleti'ni Sadrazam Talat Paşa temsil etmiştir. Konferansın sonunda imzalanana Brest-Litovsk Barış Antlaşması'na göre; Rusya Kars, Ardahan ve Batum'u Osmanlı devletine geri vermiş ve bütün Doğu Anadolu'dan da çekilmiştir.Bu sırada bu bölgede yaşayan Azeri-Türk, Gürcü ve Ermeni unsurlardan oluşan bir Mavera-i Kafkas (Kafkas Ötesi) Cumhuriyeti kurulmuştur. Doğuda Ermeni mezalimi başlayınca Osmanlı devleti, bu Cumhuriyetlerle plebisitten (Halkoylaması) önce Trabzon'da bir konferans düzenlemiştir. Bir aydan fazla süren Konferanstan hiçbir netice alınmayınca da Osmanlı ordusu doğuda ilerlemeye devam ederek Batum, Kars ve Ardahan geri almıştır. 15 Eylül 1918 tarihinde Bakü'ye kadar bütün bölge ele geçirilmiştir.
Konferans
11 Mayıs–4 Haziran 1918 tarihleri arasında Batum'da yapılan konferanstaki görüşmeler sonucunda; Osmanlı Devleti ile Kasım 1917'deki Bolşevik ihtilalinden sonra Kafkasya'da kurulan devletlerle, yani Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Milli Şurası (Cumhuriyeti) arasında 4 Haziranda Batum Antlaşması imzalanmıştır. Üç Kafkas devleti, Osmanlı Devleti ile görüşmelere Maverâ-yı Kafkasya adı altında birlikte katılmış ancak konferans sırasındaki gelişmeler sonucunda ayrı ayrı antlaşmalar imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Antlaşmaları ile kaybedilen Batum dâhil diğer topraklar geri alınmıştır. 15 Ağustos 1918 tarihinde de Padişah VI. Mehmet Vahdettin de bir beyanname yayınlayarak Elviye-i Selâse'nin (Kars, Ardahan ve Batum'un) resmen Anavatan'a bağlılığını ilan etmiştir.Batum Antlaşmasıyla, Kars, Ardahan ve Batum sancakları geri alındıktan sonra, Trabzon'da ki barış heyeti de bu durum üzerine Plebisiteye razı olmuştur. Plebisit sonunda çoğunlukla halk, Osmanlı Devletini istediğinden, Batum, Kars ve Ardahan Osmanlı devletine katılmıştır.