Sayfa 2 / 2
Galip ve mağlup kabileler arasındaki ilişkilere de işaret ettiği fark edilen hayvan mücadeleleri daha çok stepler ve Avrasya bozkırları üzerinde yaşayan toplulukların sanatımda görülürken, Batı'da Avrupa topraklarında yer alan hayvan tasvirleri daha farklı bir tutumla ele alınmış, fakat zaman zaman insan ve hayvan mücadelelerine de yer vermiştir. Bu noktada bitkisel motiflerin kullanımı da hayli yoğun bir şekilde ortaya konulmuştur. Bu hayvan tasvirleri ve hayvan mücadelelerinin astronomik yansımaları da olduğu gözlenmektedir. Özellikle kaya kazımaları ve kaya resimleri olarak karşımıza çıkan çok sayıdaki ürün bu noktada ilginç bir nitelik taşıyarak, dini ve sosyal işlevleri üstlenmiş niteliklere haiz kılınmış bulunmaktadır.
Okultik ve mistik karakterli demir çağı dini ile bağıntılı sanat eserleri üzerinde yer alan sembolik değere haiz objeler ve sahnelerde betimlemeyi destekleyen tasvirler hakkında da ufak belirli ölçülerde yorumlar yapmak mümkündür. Genellikle savaşlar ve anılarla bütünleşen sahneler yanında yer alan hayvan, bitki ve hayvan döğüşü sahneleri bu sembolik tasvirlerin anlamlarının kavranmasıyla daha net olarak algılanabilecektir.
Sembolik nitelikli eşyalar arasında hemen dikkat çeken kazanlar, bölgesel farklılaşmalara rağmen bütün Demir Çağı ve Büyük Göçler Devri Kültürleri için önemli bir kullanım objesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Kazanın ritualistik açıdan dönüşüm ve reenkarnasyon ile olan ilişkisi ve ayrışan güçlerin bütünleşme odağı olarak su kültleri ve ateş ile ilişkisi aşikardır. Kazan bir noktada yaşam ve ölümsüzlüğü temsil eden ve kadere yön veren ve hakimiyet ve sosyal bütünlüğü de temsil eden yaşamsal bir objedir. Kazan gibi buhurdanlıklar da önemli ritualistik objelerdir. Hava ile ilişkili olan bu eşyalar bu çağ için büyük önemi olan sezgisel algılama ve öğrenme olgusuyla ilintilidir. Kılıç veya bıçak veya benzeri objeler törensel işlevleriyle ilahi ışık ve direkt enerji taşıyıcısı olan ilahi objelerdir. Bunlar dışında çok sayıda bulunan içki ve tören kapları ilahi bütünleşme kadar, toplumsal kaynaşma ve ant sisteminin işleyişini törensel olarak geçerli kılan ve ast üst ilişkilerinin düzen ve işleyişini sağlayan objeler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dini olduğu kadar sosyal sistemin işleyişine de yön veren önemli sembolik birer öğe olan hayvan tasvirlerinin arasında yılan yaratıcı güç, bütünleşmeye yönelik dönüşümler ve fiziki-zihinsel-ruhsal dönüşüm aşamalarından geçilerek kazanılmış ölümsüzlüğü temsil ederken, kurt önemli bir yol gösterici olarak, yeni fikirlerin öncüsü ve büyük bir eğitmen olarak bilinç dışı bilgi ve sezgiyle kavrama sembolü olarak karşımıza çıkmakta ve aydınlık güçleri temsil etmektedir. Kartal cesaret ile ilintili bir sembol olduğu kadar ruhun gücünü de temsil eder. Atmaca ve şahin ilahi alemden gelen mesajların taşıyıcısı, koruyucu ve gözcü olarak askeri gruplarla bütünleşir.
Genelde ölümle ilgili bir sembol olmasına rağmen Baykuş, ktonik alemle ilintili gizli bilginin temsilcisidir. Kuğu, kaz ve benzeri kuşların dişil semboller olarak ruhsal dönüşüm ve ruhun taşınması ve reenkarnasyon kavramı ile olduğu kadar ruhsal yücelişle de ilişkisi vardır. Karga ve Kuzgun gizli mistik geçişleri ve ruhun içinde mevcut bulunan ve sezgiyle kavranan derin bilgileri ve karanlıklar ile aydınlıklar arasındaki dengeyi temsil eder. Kaplan ve aslan benzeri kedigiller genelde güç sembolleri olarak belirginleşirken föniks yeniden doğma olgusunu üstlenen bir simgedir. Hayvan dövüşü sahneleri üzerinde yer alan hayvanların niteliğine göre taşıdıkları değişik anlamlara rağmen,genelde karanlıklarla bağıntılı güçler ile aydınlığın savaşı olduğu kadar, heroik savaşların ve askeri hakimiyetin temsilcisi olarak da yansıtılmış bulunmaktadır.
Bitkisel semboller arasında yaygın olarak kullanılan ve daha sonraki süreçlerde evrensel bir nitelik kazanan ağaç tasviri veya ağaç tasvirleri genel olarak, ortası delik bir disk olarak düşünülen ve gök, yer ve yer altı olarak tasavvur edilen evrenin merkezinde yer alan Evren veya Hayat Ağacı'nın betimlenmesi olup, Evrensel Uyum ve Denge ile birlikte süreklilik ve sabitliği de üstlenen bir baht bulma ve hakimiyet sembolüdür. Aynı zamanda, kader ve talih ile birlikte Kutsal Ana kavramıyla da ilintili bir koruyuculuk işlevi taşımakta ve şef veya yöneticiye ilahi yönetme gücünü veren ve ulusu gözeten atalar ve cetler arasında bir bağ ve hükümranlığın sabitliği ve ulusun bekası ile ilintili sosyal bir niteliği de üstlenmiş bulunmaktadır.
İnsan tasvirinin seyrek olduğu bu alemde insanlar sunaklara sunulan adak heykelcikleri üzerinde kadın, erkek, çocuk ve savaşçı kimlikleriyle adanmışlığın ve şifa bulmanın bedelini ödeyen bireysel inananlar olarak betimlendiği kadar, Evrensel Uyum ve Evrensel Sürekliliği temsil eden Erotik sahnelerde karşımıza çıkmaktadır.
Demir Çağı Dini ve Sanatı uyum ve süreklilik arayan ve ölümsüzlüğe kesinlikle inan, doğayla bütünleşmiş bir çağın sembolleriyle görünmeyen, sezgiyle kavranabilen gizemli bilgileri ve yaşamın gizemli iç dinamiğini aktarıp, hayat gücünü algılayabilecek olanlara yansıtmayı hedefleyen işlevci ve dinamik bir sembolizmi yaratıcısı olmuştur. Bu sembolizm çağın doğasına uygun olarak, dini olduğu kadar onunla kaynaşan sosyal oluşumlara da görsel bir ifade aracı teşkil etmiştir.
TRAKLARIN TANRILARI
Dil yapısı son derece karışık olan bölgede, isim karmaşası da yaşanmaktadır. Bu bölgenin bilinen ilk resmi sahipleri Trakların bir kolu olan Astailer?dir. Yunan mitolojisinde bu halkın daha çok Ares, Dionysos ve Artemis'i tanrı olarak ön plana çıkardıkları anlaşılmaktadır. Özellikle bu halkın avcı, savaşçı, içkiye düşkün, eğlenceyi seven insanlar oldukları düşünülürse niçin bu tanrıları sevdikleri anlaşılır.Genel özellikleri içinde toprakla uğraşmamak yani göçebe olarak yaşamak (bunun için Hermes'i en önemli tanrı ve ataları sayarlar), dövme yaptırmak, birliklerinin olması, birbirleriyle kavga etmeleri, ölülerini veya küllerini gömerek üzerlerine toprak yığınları koymak geleneklerindendir. Aslında birçok yönleriyle Türklerin ilk atalarına benzemelerine karşın bu konuda bazı şeyleri söylemek için erkendir.